Ut hodie pilae coriaceae lusores vel clari athletae a puellis mirantur, ita Romae antiquis temporibus gladiatores personae valde amatae a mulieribus erant. Inlecebrae gladiatorum documenta supersunt in inscriptionibus Pompeianis quae ad posterum memoriam variorum gladiatorum nomina tradunt.
Celadus, e. g., gladiator Thracius (id est qui armis Thraciis dimicat) evidenter praeclarus erat ita ut retiarius Crescens, qui reti suo, quo una cum tridente luctabatur, ceperat non solum adversarios, sed etiam pulchras pupas.
Traex Celadus, retiarius Crescens puparum dominus. (CIL IV, 4356)
Insuper Crescens aegritudines sanare poterat:
Crescens retiarius puparum nocturnarum seratinus medicus. (CIL IV, 4353)
Restitutus autem multa puellarum corda fregit:
Restitutus multas decepit saepe puellas. (CIL IV, 5251)
Decimus Iunius Iuvenalis (Saturae, VI) narrat Eppiam, senatoris uxorem, relicto marito, immo per mare ad terras longinquas peragravisse ut sequeretur adamatum Sergiolum, certe minime pulchrum et vultu deturpato, sed gladiatorem. Ars gladiatoria ipsa – ut Iuvenalis ait – eum quendam Hyacinthum faciebat, hoc est similem Hyacintho, pulcherrimo puero ab Apolline amato.
Sed pulchritudo in oculis aspicientis est, nonne?
